ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΑΔΕΙΑΣ ΓΑΜΟΥ
Α. ΣΥΝΗΘΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Οι μελλόνυμφοι καλούνται πρώτιστα να επικοινωνήσουν με τις Ενορίες τους (ως Ενορία νοείται -συνήθως- ο πλησιέστερος τοπικά Ιερός Ναός, στα όρια του οποίου κατοικούν τα τελευταία τρία (3) χρόνια) και προσέρχονται, για να καταθέσουν τα ως κάτωθι απαραίτητα δικαιολογητικά:
i) Δελτίο Αστυνομικής Ταυτότητος ή -ελλείψει τούτου- άλλο επίσημο έγγραφο (π. χ. διαβατήριο).
ii) Πιστοποιητικό Οικογενειακής Κατάστασης, το οποίο πρέπει να έχει εκδοθεί τον τελευταίο μήνα.
iii) Βεβαίωση Βαπτίσεως,
και να υποβάλλουν εν συνεχεία έκαστος την σχετική αίτηση για έκδοση Πιστοποιητικού Αγαμίας, σύμφωνα με την εξής διαδικασία :
Ο κάθε ένας από τους μελλονύμφους υποβάλλει Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/86, στο κείμενο της οποίας θα πρέπει αναγράφεται ο βαθμός του επικείμενου γάμου, ότι δεν υφίσταται συγγένεια μεταξύ τους (εξ αίματος, υιοθεσίας, αγχιστείας η εκ του θείου Βαπτίσματος), ότι έχει ή δεν έχει τελέσει προηγουμένως άλλον θρησκευτικό η πολιτικό γάμο ή έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης και ότι διαμένει εντός των ορίων της ενορίας (αναγραφή διευθύνσεως) από συγκεκριμένο έτος.
Επίσης, προσέρχονται και δύο μάρτυρες με τα αστυνομικά δελτία ταυτότητάς τους, οι οποίοι δεν πρέπει να έχουν συγγένεια α΄ βαθμού (γονείς η αδελφοί) με τον/την ενδιαφερόμενο/η -αλλά ούτε και μεταξύ τους- και οι οποίοι θα υπογράψουν επάνω στο ίδιο το πιστοποιητικό και ενώπιον του Ιερέως (όχι κατ΄ ιδίαν) μαρτυρώντας για την αγαμία του/της ενδιαφερομένου/ης.
Ουσιαστικά, η διαμονή στην Ενορία βεβαιώνεται από την Υπεύθυνη Δήλωση που υποβάλλει ο ίδιος ο αιτών/η αιτούσα την έκδοση του Πιστοποιητικού Αγαμίας και την συν-μαρτυρία των δύο προσώπων (μαρτύρων), που υπογράφουν την εν λόγω αίτηση.
Στην περίπτωση τελέσεως δευτέρου η τρίτου γάμου συνυποβάλλεται και το Διαζευκτήριο από το πρώτο η το δεύτερο γάμο αντίστοιχα ή η ληξιαρχική πράξη γάμου με καταχωρημένη στις μεταβολές-παρατηρήσεις την λύση αυτού, αιτία θανάτου του συζύγου.
Εάν ο Γάμος θα τελεσθεί σε τρίτη ενορία (δηλ. σε καμία από αυτές των μελλονύμφων), οι μελλόνυμφοι προσκομίζουν στον εφημέριο αυτής:
i. Τα εκδοθέντα από τις ενορίες τους πιστοποιητικά αγαμίας. Όταν ο ένας εκ των δύο μελλονύμφων προέρχεται από άλλη ενορία, τότε προσκομίζει μόνο εκείνος πιστοποιητικό αγαμίας από την ενορία του, διότι του άλλου το εκδίδει ο εφημέριος της ενορίας του, όπου και θα τελεσθεί και ο Γάμος. Σε περίπτωση δευτέρου η τρίτου γάμου, εάν προσκομίζεται πιστοποιητικό αγαμίας άλλης Ιεράς Μητροπόλεως, στο οποίο αναγράφεται ότι το διαζευκτήριο κρατήθηκε από την άλλη Ιερά Μητρόπολη και φαίνεται ο βαθμός του νέου γάμου, τότε δεν είναι απαραίτητη η εκ νέου υποβολή του διαζευκτηρίου.
ii. Την αναγγελία του Γάμου, δηλαδή την δημοσίευση αυτής σε μία οποιαδήποτε εφημερίδα στα ελληνικά (καθημερινής και πανελλαδικής κυκλοφορίας η σε διαδικτυακή έκδοση εφημερίδας). Δεν απαιτείται η ακριβής ημερομηνία του Γάμου, ωστόσο η δημοσίευση δεν πρέπει να γίνει σε διάστημα μεγαλύτερο των τριών 3 μηνών η μικρότερο των 15 ημερών από την ημερομηνία του Γάμου. Στην αναγγελία πρέπει να αναφέρονται τα ονοματεπώνυμα των μελλονύμφων, τα ονοματεπώνυμα των γονέων (οπωσδήποτε το γένος της μητέρας), καθώς και η περιοχή που θα τελεσθεί το ιερό Μυστήριο.
Δημοσίευση σε Εφημερίδα απαιτείται, επίσης, και για την περίπτωση που έχει συναφθεί Σύμφωνο Συμβίωσης μεταξύ των μελλονύμφων, ενώ αντιθέτως, δεν απαιτείται δημοσίευση στην περίπτωση που έχει τελεσθεί πολιτικός γάμος, αλλά προσκομίζεται αντ΄ αυτής αντίγραφο της ληξιαρχικής πράξης του πολιτικού γάμου.
Για την σύνταξη της αδείας Γάμου απαιτείται η προσκόμιση ολόκληρου του φύλλου της εφημερίδας.
Τέλος, με την φροντίδα του εφημερίου της ενορίας που θα τελεσθεί ο Γάμος, οι μελλόνυμφοι :
i. Υπογράφουν την «Πράξη Προσδιορισμού Επωνύμου Τέκνων». Απαιτείται πρωτότυπη υπογραφή των μελλονύμφων και του εφημερίου μαζί με την σφραγίδα του Ναού σε τουλάχιστον τρία αντίτυπα, από τα οποία το ένα συνυποβάλλεται με τα υπόλοιπα δικαιολογητικά για την έκδοση της Άδειας του Γάμου και τα υπόλοιπα δίδονται στους μελλονύμφους, οι οποίοι καλούνται να τα διατηρήσουν μετά πάσης επιμελείας. Εάν έχει προηγηθεί πολιτικός γάμος δεν χρειάζεται να επανεκδοθεί πράξη προσδιορισμού επωνύμου τέκνων.
ii. Συμπληρώνουν την αίτηση προς την Ιερά Μητρόπολη «περί εκδόσεως αδείας γάμου» («εγγυητικό»), στην οποία θα αναγράφονται: ημερομηνία υποβολής αιτήσεως, αριθμός πρωτοκόλλου καθώς και όνομα, επίθετο, πατρώνυμο, μητρώνυμο, γένος, τόπος γεννήσεως, ηλικία, βαθμός γάμου, τόπος διαμονής, επάγγελμα, υπηκοότητα, θρήσκευμα και των δύο μελλονύμφων.
Όταν ο εφημέριος ελέγξει και βεβαιωθεί ότι όλα έχουν καλώς, συστήνει στους μελλονύμφους να επικοινωνήσουν με το Γραφείο Γάμων της Ιεράς Μητροπόλεως στον τηλεφωνικό αριθμό (2314-175. 100 -εσωτ. 1-), ώστε να ορίσουν ημέρα και ώρα συνάντησης, προκειμένου να προσκομίσουν τα δικαιολογητικά τους και να εκδοθεί η Άδεια του Γάμου (Σημείωμα προς τέλεσιν Γάμου).
Β. ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ
1) Γάμος Ορθοδόξου με ετερόδοξο.
Κατ΄ οικονομία επιτρέπεται η τέλεση Γάμου με ετεροδόξους χριστιανούς, υπό καθορισμένες προϋποθέσεις. Για την τέλεση γάμου ορθοδόξου με ετερόδοξο/-η οφείλει το ετερόδοξο μέλος να προσκομίσει:
α) Πιστοποιητικά της αρμόδιας εκκλησιαστικής ή και πολιτικής αρχής από τα οποία να φαίνεται το δόγμα στο οποίο ανήκει και η αγαμία του. Τα ξενόγλωσσα πιστοποιητικά πρέπει να συνοδεύονται από επικυρωμένη μετάφραση στα ελληνικά. Τα έγγραφα της εκκλησιαστικής αρχής θα έχουν την επικύρωση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος. Τα κρατικά πιστοποιητικά (για αλλοδαπούς ετεροδόξους) εκδοθέντα από υπηρεσίες κρατών που δεν ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πρέπει να είναι θεωρημένα με την σφραγίδα της Χάγης (Apostille).
β) Την Δήλωση Βαπτίσεώς του επισήμως μεταφρασμένη στην ελληνική και επικυρωμένη εκ του Γραφείου Επικυρώσεων της Εκκλησίας της Ελλάδος, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν η Ορθόδοξος Εκκλησία μας αποδέχεται ή όχι το βάπτισμά του. Εάν το αποδέχεται, τότε τελείται ο γάμος, εάν όμως όχι, τότε πρέπει να προηγηθεί κατήχηση και βάπτισμα και στη συνέχεια να τελεσθεί ο γάμος.
γ) Δήλωση του Ν. 1599/86 ενώπιον του εφημερίου, ότι τα τέκνα που θα γεννηθούν από το γάμο του/-ης μετά της/ου ορθοδόξου θα βαπτισθούν και θα ανατραφούν κατά το ορθόδοξο δόγμα.
2) Προηγηθείς πολιτικός γάμος.
Εάν οι μελλόνυμφοι έχουν τελέσει προγενεστέρως μεταξύ τους πολιτικό γάμο απαιτείται η ληξιαρχική πράξη του τελεσθέντος πολιτικού γάμου.
3) Προηγηθείς διαλελυμένος πολιτικός γάμος.
Εάν ο ένας από τους μελλονύμφους έχει τελέσει πολιτικό γάμο, ο οποίος έχει λυθεί, είτε έχει τελεσθεί και θρησκευτικός μετά του ιδίου προσώπου, είτε όχι και σκοπεύει να νυμφευθεί με άλλο πρόσωπο, απαιτείται ληξιαρχική πράξη πολιτικού γάμου με καταχωρημένο στο περιθώριο το διαζύγιο. οι πολιτικοί γάμοι προσμετρώνται στη διαδοχική πολυγαμία. Δηλαδή, εάν ο μελλόνυμφος τέλεσε πολιτικό γάμο ο οποίος λύθηκε, ακόμη και αν δεν τέλεσε και θρησκευτικό Γάμο με το αυτό πρόσωπο, τότε ο θρησκευτικός γάμος του θα αριθμηθεί ως δεύτερος με τη διευκρίνιση ότι ο προηγούμενος γάμος ήταν πολιτικός και, φυσικά, θα ιερολογηθεί ως πρώτος.
4) Γάμος εκ χηρείας.
Στην περίπτωση χηρείας του ενός εκ των δύο ή και των δύο μελλονύμφων, προκειμένου να συνάψουν δεύτερο η τρίτο γάμο, επισυνάπτεται: α) η ληξιαρχική πράξη θανάτου και β) η ληξιαρχική πράξη γάμου ή το πιστοποιητικό γάμου της Ιεράς Μητροπόλεως βάσει του οποίου ο εφημέριος θα αριθμήσει το νέο γάμο.
Η προσκόμιση των παραπάνω δικαιολογητικών δεν είναι απαραίτητη όταν προσκομίζεται πιστοποιητικό άλλης Ιεράς Μητροπόλεως από το οποίο προκύπτει ότι ο(η) μελλόνυμφος έρχεται σε δεύτερο η τρίτο γάμο λόγω χηρείας.
5) Προηγηθέν Σύμφωνο Συμβίωσης.
Στην περίπτωση που έχει υπογραφεί Σύμφωνο Συμβίωσης με το ίδιο πρόσωπο θα προσκομίζεται επικυρωμένη η συμβολαιογραφική πράξη Συμφώνου Συμβίωσης. Εάν έχει λυθεί το Σύμφωνο Συμβίωσης θα επισυνάπτεται η συμβολαιογραφική πράξη που λύνει το Σύμφωνο Συμβίωσης.
Τα Σύμφωνα Συμβίωσης δεν προσμετρώνται στους βαθμούς τελεσθέντων Γάμων.
6) Γάμος ανασυσταθείς.
Όταν δύο σύζυγοι, έχοντας διαζευχθεί μεταξύ τους, θελήσουν να επανασυνδεθούν, τότε δεν τελείται νέος γάμος αλλά μόνον η ειδική Ιερά Ακολουθία «επί ανασυστάσει γάμου διαζευχθέντων». στη περίπτωση αυτή απαιτείται : α) Αίτηση του εφημερίου περί «εκδόσεως αδείας ανασυστάσεως γάμου», β) Δημοσίευση σε εφημερίδα, γ) Κατάθεση των διαζευκτηρίων τους στην Ιερά Μητρόπολη.
7) Γάμοι ετεροθρήσκων (ημεδαπών η αλλοδαπών)
Ο ετερόθρησκος (ημεδαπός η αλλοδαπός) που επιθυμεί να τελέσει θρησκευτικό Γάμο εντός της Ελληνικής επικράτειας θα πρέπει να προσκομίσει:
α) Πιστοποιητικά των αρμοδίων αρχών από τα οποία να φαίνεται το θρήσκευμα στο οποίο ανήκει και η αγαμία του. Τα ξενόγλωσσα πιστοποιητικά πρέπει να είναι μεταφρασμένα στην ελληνική γλώσσα από επίσημο μεταφραστικό γραφείο ή από το ελληνικό προξενείο του τόπου διαμονής. Εφόσον -προφανώς- ο ενδιαφερόμενος δεν έχει βαπτισθεί κατά το Ορθόδοξο δόγμα, τότε πρέπει να προηγηθεί κατήχηση και βάπτισμα και στη συνέχεια να τελεσθεί ο γάμος. Τα κρατικά πιστοποιητικά, που έχουν εκδοθεί από υπηρεσίες κρατών που δεν ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πρέπει να είναι θεωρημένα με την σφραγίδα της Χάγης (Apostille).
β) Την άδεια παραμονής του στην Ελλάδα ή την VISA ή οποιοδήποτε άλλο επίσημο έγγραφο από το οποίο να αποδεικνύεται, ότι ο αλλοδαπός ευρίσκεται νομίμως στην Ελλάδα (δεν απαιτείται για κατοίκους των κρατών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως).
8) Γάμος ανηλίκων
Σύμφωνα με το άρθρο 1350 του Α.Κ. οι μελλόνυμφοι πρέπει να έχουν συμπληρωμένο το 18ο έτος της ηλικίας τους. Σε αντίθετη περίπτωση απαιτείται η έγγραφη συγκατάθεση και των δύο γονέων τού/τής ανηλίκου η των ανηλίκων και απαραιτήτως σχετική δικαστική απόφαση, οι οποίες και θα κατατεθούν στην Ιερά Μητρόπολη για να δοθεί η, κατόπιν αιτήσεώς τους, έγκριση της Ιεράς Συνόδου περί της τελέσεως του γάμου.
Γ. ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
1) Η άδεια Γάμου πρέπει να εκτελεστεί μέσα σε τρεις (3) μήνες, διαφορετικά δεν ισχύει και χρειάζεται ανανέωση.
2) Δεν επιτρέπεται η μεταβίβαση αδείας Γάμου σε άλλο Ενοριακό Ιερό Ναό. Η άδεια για την τέλεση του Γάμου σε άλλη Ενορία παραχωρείται ουσιαστικά δια του Πιστοποιητικού Αγαμίας του μελλονύμφου, όπου και αναγράφεται ο ιερός Ναός στον οποίο θα τελεσθεί το Μυστήριο.
3) Τις Άδειες Γάμων οι οποίοι τελούνται στα διάφορα ιερά Παρεκκλήσια, τις εκδίδει ο Εφημέριος του Ενοριακού Ναού, όπου και υπάγεται το Παρεκκλήσιο και οι Γάμοι καταχωρούνται στο βιβλίο Γάμων του ιερού Ναού η και σε τυχόν Βιβλίο, το οποίο διαθέτει το ιερό Παρεκκλήσιο. Πάντως στο Βιβλίο του ενοριακού Ναού καταχωρούνται εξάπαντος. Για την Πατριαρχική Ιερά Μονή Βλατάδων εξακολουθούν να ισχύουν τα από χρόνου ικανού εφαρμοζόμενα, ήτοι, η Άδεια εκδίδεται από τον ενοριακό Ιερό Ναό των Αγίων Αναργύρων.
4) Η μη έγκαιρη καταχώρηση στα αρχεία της Ιεράς Μητροπόλεως των τελεσθέντων Γάμων, δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα στην έκδοση Πιστοποιητικών και Διαζευκτηρίων. Γι΄ αυτό οι Εφημέριοι υποχρεούνται το αργότερο εντός δεκαημέρου από την τέλεση του ιερού Μυστηρίου να επιστρέφουν στο Γραφείο Γάμων το απόκομμα από το «Σημείωμα προς τέλεσιν Γάμου» δεόντως συμπληρωμένο.
5) Ο Εφημέριος οφείλει να ενημερώσει το ζεύγος για την υποχρεωτική εκ του Νόμου, έγκαιρη (εντός 40 ημερών) δήλωση του Γάμου στο Ληξιαρχείο, προς αποφυγή προστίμου.
6) Ο εφημέριος θα πρέπει να διερευνά, εάν ο/η παράνυμφος είναι Βαπτισμένος Ορθόδοξος Χριστιανός.
7) Απαγορεύεται η ιερολογία του Αρραβώνα ξεχωριστά από το Ιερό Μυστήριο του Γάμου.
8) Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος (Εγκύκλιος υπ΄ αριθ. 2850/19. 01. 2007) αποφάσισε την πλήρη απαγόρευση της τέλεσης των Ιερών Μυστηρίων σε χώρους αλλοτρίους των Ιερών Ναών, οι οποίοι είναι το κέντρο της Ορθοδόξου Λατρείας, αφού τα Ιερά Μυστήρια δεν είναι κοσμικές τελετές, αλλά γεγονότα εκκλησιαστικά και έχουν άμεση σχέση με τη σωτηρία του ανθρώπου.
9) Κατά τις ημέρες νηστείας [Τετάρτη και Παρασκευή, εκτός από εκείνες όπου προβλέπεται λύση της νηστείας (εντός Διακαινισίμου εβδομάδος, δωδεκαημέρου Χριστουγέννων, εβδομάδος του αγίου Πνεύματος, πρώτης εβδομάδος Τριωδίου)] και σε περιόδους νηστειών, γενικότερα, δεν επιτρέπεται η τέλεση Γάμων, καθώς ο χαρμόσυνος χαρακτήρας αυτού του Ιερού Μυστηρίου δεν συνάδει με το πνεύμα των ημερών αυτών. Ωστόσο απόλυτη απαγόρευση υπάρχει για:
i. Την περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής και της Μεγάλης Εβδομάδος.
ii. Την 5η Ιανουαρίου, παραμονή των Θεοφανείων.
iii. Την 29η Αυγούστου, ανάμνηση Αποτομής της Τιμίας Κεφαλής του Τιμίου Προδρόμου.
iv. Την 14η Σεπτεμβρίου, εορτή της Παγκοσμίου Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.
v. Κατά την νηστεία των Χριστουγέννων, μόνο για το διάστημα από 17ης έως 25ης Δεκεμβρίου.
vi. Την περίοδο της νηστείας του Δεκαπενταυγούστου.
Ιδιαίτερες και εξαιρετικές περιπτώσεις (π. χ. μόνιμη παραμονή στο εξωτερικό κ.α.), θα εξετάζονται από τον Μητροπολίτη κατόπιν ειδικής αιτήσεως του Εφημερίου.
Τέλος επισημαίνεται, ότι, για τυχόν απορίες, διευκρινίσεις ή εξαιρετικές περιπτώσεις που δεν περιλαμβάνονται στις ανωτέρω οδηγίες, παρακαλούνται οι ενδιαφερόμενοι, να επικοινωνούν με το αρμόδιο Γραφείο Γάμων της Ιεράς Μητροπόλεώς μας.
Ο Διευθυντής του Γραφείου Γάμων
Πρωτοπρεσβύτερος π. Παλαιολόγος Μάνος